Cu bantuk in a kal cuahmah mi chantiluan chungah Chin miphun hna zong hi kan i tel ve. Cu bantuk ruahnak le thinlungput cu Pathian zeirellonak in aa thok mi a si. Minung pumpak dirhmun dirhkamhnak le kilvennak hi biapi tuk in an chiah caah nihin ah ngeihkhat ṭhitumnak (same sex marriage) te hna, a cohlang mi minung an karh ve. Cu thil sining vialte nih an langhter mi cu hmailei ahcun miphun timi nakin ruahnak (Idea) lei ah aa khat phu hna kha bu khat ah miphun pakhat bantukin dir a si te lai ii, vawlei chung miphun vialte hi mibu pahnih/miphun pahnih bantuk ah kan i chuah te lai. Ngeihkhat ṭhitumnak in kan zoh ahcun ngeihkhat ṭhitumnak a duh mi phun le a duh lomi phun, tibantukin phu hnih lawng kan um te lai tinak a si ko. Cu thil hna nih an langhter mi cu— Bawipa a ratnak caan a nai cang tinak a si ko. Nihmangnung bik ahcun Tuu le Meheh phu hnih lawng ka um lai. Cuticun Bawipa biacaihnak hmai ah ṭhen kan si te ko lai.
Minung a sertu cu Pathian a si. Minung cu phun a ngei mi kan si. Miphun cu Pathian thluachuah phunkhat a si. Gen (12:2) “ Tefa tampi kan pek lai ii miphun nganpi ah an cang lai” tiah a si. “Vawlei cung miphun vialte nih nangmah thluachuah kan pek bantukin thluachuah kan pe ve,tiah an ka hal lai” tiah a ti rih. Miphun timi hi a bia lomi, thil sawhsawh a si lo. Miphun sinak cu minung duhthimnak zongin hmuh khawh mi thluachuah a si lo. Pathian hrimhrim nih a kan pek mi thluachuah a si. Zei miphun ahdah ka chuah lai timi duhthimnak ngei usih law, Chin miphun si aa thim lomi kan tampi kho men.
Miphun dawtnak a ngei mi hna hi Bawipa nih a hmankhawh khun tawn hna. Zeicatiah miphun dawt timi hi a fawi lo taktak mi a si. Mah pumpak dirhmun le nunnak kal taak in midang nunnak caah pekchanhnak nun a ngei mi an si.
Moses cu siangpahrang ruuninn ah a um mi a si. Egypt ram chung sunparnak vialte tinco khawhnak tinvo a ngei mi a si. Sihmanhsehlaw Isarael miphun a sinak kha aa hngalh tik ah a miphun hawi cu a zoh sawhsawh kho hna lo. A hmaika a phunpi hawi pakhat cu Egypt pa nih a thah tikah Egypt pa zong kha a thah ko. Siangpahrang ruuninn sang in ṭhawl lawng siloin thah zong ka si lai timi zong a theih ko lai. Sihmanhsehlaw minung pakhat te si ai kun, a miphun dawtnak thinlung ruangah siangpahrang ruuninn pi chuah taak zong kha a ngamh ko. Lai nawng pa timi dirhmun zong kha a ṭih lem lo. Nihin ah miphun hna cu cazin rian chuah taak hmanh kan ngamh lai lo.
Chin miphun tampi hna cu Kawl pawl umnak ram ah kan um, anmah dirhmun tlukin zoh kan tong lo. Upadi zongin kan tinvo kilvenpiaktu kan ngei lo. Ramthumnak kan phan. Kan phaknak ram ah Citizen ka sinak kum sawm pakhat hmanh a liam rih lai lo. Sihmanhsehlaw, kan miphun caah Lainawn ngamh cu um rih ko seh! (A hleihluat tuk!). Kan miphun sinak in kan rak sungh mi thil pawl dirhkamh le kilven si loin, kan miphun nakin miphun dang nawlngaihthiam kha kan i cawnpiak cang hna. Nihin Chin miphun a uktu hna hi zumtu va si hna si hna seh law a poi rih lo. Zum lotu a si mi hna cawnpiaknak le an lungton ding tu kha thiam kan i zuam. Moses bantukin nuam emem in anmah dirhmun hmanh in kan nung kho rih hna lo. Moses nih zeitluk indah a phun a dawt a langh chinchin nak cu Exodus (32:32) “ Asinain an sualnak cu ngaithiam ko sawh hna. Cun na ngaihthiam hna lo a si le nangmah nih na ṭial mi cauk chung khan keimah ka min tu kha hlo ko” tiah a ti. A miphun hawi luatnak le ṭhatnak ding ahcun Pathian he i ṭhen zong kha aa thim ngamtu pa a si.
Lamkaltu Paul nunnak zong kan zoh tikah a miphun a daw i a ṭanh ngaingai mipa a si. A miphun a dawt tuk ruangah phungthar le biaknak thar a si mi Khrih cawnpiaknak cu a doh i zumtu hna cu a rak hrem hna. Paul cu khrih he an i ton, Pathian dawtnak le khamhnak kong a hun hngalh tikah a sia herh bik mi cu a miphun pawl ṭhiamṭhiam kha an si. A miphun hna nih Jesuh khamhnak ṭhawngṭha an zumh khawh lomi a hmuh tikah a lung a kuai tuk hringhran.
(Rom 9:2-3) “Ka miphun, ka thi le ka sa a simi hna caah ka ngaih a chia hringhran ko i ka lung chung fahnak cu a dong lo. Anmah ca i a ṭha ding a si ahcun keimah hi Pathian chiatserhnak in i Khrih he i ṭhen hmanh kha ka duh deuh” tiah thla a cam. A miphun caah cun Pathian chiatserhnak le khrih he i ṭhen hmanh kha a ngam mi, miphun dawtu a si.
Cu lio ah nihin Chin miphun kan dirhmun cu miphun dawtnak thinlung cu sersiam siloin, miphun hlawtnak thinlung tu kan i cawnpiak hna. Moses nih a miphun hna tinvo kong he pehtlai in Faro siangpahrang sin ah a hal tikah—kum 40 a ka zohkhenhtu tiin Faro nawl zulh aa tim lo. An miphun caah a herh mi tinvo cu a hal ko. Cucu Egypt miphun a huat hna ruangah a si lo. A miphun hna nih an tinvo an sungh i, miphun pakhat sinak in sal dirhmun ah namnehnak an intuar ruangah a si.
Nihin ah Chin miphun hna zong miphun pakhat kan dirhmun in kan intuarnak vialte cu mithmuh kuttongh in kan nunnak hrimhrim in kan ton mi a si. Kan caa/holh a tlau khawh nakding caah, Laica cawnnak vialte a rak phih. Laica in cachuahnak nawl vialte an rak phih. Mirang chan i Laitlang canamnak set vialte an i lak dih, Pathian ṭha tein kan biak khawh lo nakdingah zarhpi theng te ah Chin ram tlawn an i tim. Khrihfa biakinn vialte cu nihin ni tiang phung ningin license pek i cohlanpiak kan si rih lo pin ah khrihfa lenglei hmelchunhnak vailamthah vialte an hrawh dih ii Budhist pennak hmelchunhnak caah pura hna an sak dih, miphun dawtnak kong le tinvo kong a chim phuang mi vialte cu an tlaih hna i thong ah an khumh an hna. Mifir le damiah an si lo nain, mifir le damiah bantukin an hrem hna. Kawl biaknak a bia lomi vialte rian sang bik tlai kho lo dingin an kan thleidan. Ka nunphung ni le caan hna cu cohlanpiak kan si lo.
Chin miphun hna nih kuat pawl huatnak kan i cawnpiak bal lo. Sihmanhsehlaw anmah bantukin miphun pakhat kan sinak tinvo, kan ngeihcia mi kha an kan buarpiak caah (an minung siloin) an lungput le tuahsernak kha kan doh mi a si. Mirang chan zongah Chin mi chungin cawnpiaktu saya an um lo caah Karen mi an lak hna i, kawl holh hmanh kha rak hman a si ko. Cu lawng siloin Chin ram sianginn ah Kawlca cawn ve dingin tiang in mirang cozah sinah an rak kha. (Kawl miphun hna a huatu kan si lo). Sihmansehlaw annih nih cun kan miphun hloh an duh caah anmah kawlca lawngin cawnnak vialte an tuah dih. Ralkap an kan thlah hnawh in, khuakip ah hramhram in thil an kan phorh ter. Kan ngeih chun saṭil hna cu an duh paoh in an i thah. Kan nungak hna cu an tlaihhrem hna. Khua upa hna an hrem hna. Zei sualnak hmanh a ngei lomi khuabawi hna cu an thah men ko hna.
Chin miphun kan tlau khawh nakding ah taksa lei in siseh, thinlunglei in siseh, thilri lei in siseh a lamkip in an i zuam. Sihmanhsehlaw Chin miphun cu Pathian nih a kan dawt tuk hringhran. Pathian Bible caa le biaknak nih a kan dirhkamh. Cu bantuk thleidannak kan rak ton lio caan ah Biakinn ah Sunday school cu Laica in kan rak cawng hna. Laica tein Bible ca kan rak rel kho hna. Cu nih cun kan holh le kan ca cu a dirhkamh ii, a cawm ken. Nihin Chin miphun hna nih miphun dang ram dang sinah kan um kal tikah kan fellowship le kan churches te hmanh ah Lai holh le Laica kan hmang duh ti lo. Laica, kan Lai holh hmunhma a ngei ti lo. Kan fale nih nifatin sianginn ah mirang ca in caa an cawng. Kawlram a si ahcun holh in caa an cawng. An hawikom hna sinah, mirang holh/kawl holh in an i chawn. Chungkhar zongah a tamdeuh cu mirang a cheu, Laiholh a cheu, Kawl holh a cheu cawh in kan i chawnbia rih hna. Cu lakah kan fellowship hna le kan biakinn hna zongah Lai holh hmang loin Kawl holh le mirang holh hman ding kan i thim rih ahcun kan miphun tlau lawlaw ko seh tiah i forhfial he a khat mi a si.
Cu bantuk dirhmun ah a dir lio mi miphun kan si. Kan miphun nih kan tinco awk a si mi tinvo kan hmu ko lo. Kawl miphun hna rorelnak tangah kan miphun a nung ko. Cu kan tinvo hna kan hmuh than khawh nakding dotthlennak ah pumpe mi pasal tampi an um ve. Cu bantuk tuah khawh nakding ah miphun dawtnak thinlung tel loin, ṭuan khawh a si lo. Miphun dawtnak thinlung kan ngeih khawh nakding ah kan miphun dirhmun zei dah a si? Zeidah kan duh mi a si?timi cu kan i chimh a herh. Amah belte kan miphun dirhmun kong chim tikah Kawl pawl ṭuahserning a ṭhatnak lei in chim awk a um lo. Cucu Kawl miphun kan huat ruangah a si lo. Kawl minung kan huat hna ruangah a si lo. Kan miphun cungah an tuahser cia mi kong chimnak a si. Nihin ni tiangah Chin miphun hna nih Kawl miphun cu kan ral an si, kan doh lai i, kan thah hna lai, tiah kan i forh hna lo. Kan ngeih cia mi tinvo, a kan chuh dih tu hna kut chungin kan hmuh ṭhan khawh nakhnga kan i zuam lai ti kha a si ko. Sihmanhsehlaw Chin mipi thinlung chungah kan miphun sining hi kawl nakin a niam deuh dirhmun in kan i hmuh cu a poi tuk hringhran ko. Miphun sinak ah aa khat mi kan si ko timi hi kan philh lo awk a si. Kawl miphun an si ruangah milian ngan deuh an si hlei lo. Nihin ah Chin miphun dawtu hna nih an chim lengmang mi cu Kawl miphun cu nauta deuh an si, Chin miphun cu phunsang deuh kan si, tiah an chim lo. Kawl miphun he sining khat, dirhmun khat te a ngei ding mi miphun kan si, timi hi a si.
Nihin Chin miphun chungin micheu khat hna cu hreng a kan khihtu pawl tu kha thawnter kan timh hna i, Egypt sal ah um a duh deuh mi Israel mi cheukhat bantukin Kawl kut chungah zeitin an kan ti zongah a poi lo tiin benh aa tim mi kan um. Anmah zangfahnak cungah a nung mi nunnak kha i thim deuh.
Moses cawmtu Bithiah (Faro fanu) bantukin Pi Su Kyi cu miṭha a si ko lai. Asinain Moses nih a miphun caah a herh a ti ahcun hnu a chit ngamh bantuk in kan miphun caah a herh kan ti ahcun Pi Su Kyi zong hnuchit ngam kan herh ve. Cucu kan huat hna ruangah a si lo. Pumpak dirhmun in kanmah nakin an fim deuh kho men, sihmanhsehlaw miphun kan sinak ah aa tluk ruang tein upatnak he khuasak ṭi kan duh caah a si.
Vawlei cungah mizei miphun paoh nih a pakhat nak ah anmah miphun kong an ruah hmasat bik. Khuaruah har ngai a si mi cu hi tluk kan tuar cang bu ah Chin miphun cheukhat hna cu kan miphun nakin Burma miphun zawn kan ruat hmasat deuh. Kanmah nakin a ṭhawngcia mi hna kha, mithmai ṭha kan hmuh nakhnga ṭhawnter chin kan i zuam. An mithmai zoh in nun kha kan rak i thim deuh.
Pa thau pa (250lb) pa le pa der pa (110lbs) a si mi hna zong minung veve an si caah hawikom dirhmun in hmunkhat ah an tlonlenti khawh bantukin Kawl cu mi tam deuh an si zongah, Chin mi tlawm deuh he, hawikom dirhmun in khat le khat upatnak he a tlonglengṭi ding kan si. An ngan deuh ruangah—an zangfahnak cungah hngat in a nung ding mi miphun kan si lo. Sihmansehlaw nihin kan miphun sining cu kan ṭhawn deuh caah kanmah chimh ning le hruaining in nan um lai, timi dirhmun ah kan um. Mithau deuh in mider deuh kha, na der caah na duh mi na tuah kho lo. Keimah nih nawl kan pek mi lawng na tuah kho tiah, ti seh law, cucu a dik lomi thil sining a si. Minung sinak aa tluk ruang tein a ngei veve mi an si. Cu bantukin Chin miphun le kawl miphun zong miphun sinak ah aa tluk ruang tein a ngei veve mi kan si. Cu bantuk tluk ruannak a um lai, tiah biakamhnak ca tial mi a um hnu lawngah dirhmun khat tein ram a ser ti mi kan si. Miphun dawt cu—miphun dang pa sinah tangdor thiam kha a si lo. Miphun dirhmun ah fek tein dir kha a si. Miphun dawt cu—miphun dang huat zong a si lo. Kan miphun dirhmun thei kho hna usih. Na miphun sinak hi naa thim khawh mi a si lo. Pathian nih a kan pek mi thluachuah a si.
No comments:
Post a Comment