Zeitindah Babylon Mirumpa a nun.....

Babylon ram chungah mirum ngaingai a simi Arkad timi pa a um. Hmunkip ah a rumnak ruangah a min a thang i, theih hngalh ciomi pa a si. Cun cathiammi a sinak lei zong in a min a thangmi a si fawn. Pekchanhnak lei zongah mi nun siang pakhat a si fawn. Asinain kum khat hnu kumkhat a hmanmi tangka nakin a hmuhmi a karh deuhdeuh. 

Voikhat cu minung pahnih a sinah an rak phan. “Arkad, mirum pa, nangmah cu Babylon khualipi chungah mirum na si. Culioah kannih cu kan nun khawhnak menmen ca hmanh ah thi dengin kan dir. Thuamthil ṭha bik hna nai hruk kho. Rawlthaw bik hna na ei kho. Culioah kan nupi le angki thar cawkpiak ding hmanh ah a thlathla in kan i zuam. Thaizing caah zei in dah rawl kan cawk khawh lai tiin, lung rethei in ka um”.

“A si ! Kan hngakchiat lio ahcun kan sining aa khat. Saya pakhat sinah fimnak kan cawngṭi hna. A khatmi lente kan in celh hna. Kanmah nakin na thiam deuh. A zuam zong kan i zuam deuh. Asinain na kan kal tak hnu ah zeitindah kanmah nakin ram chungah mitha na si khawh ning? Zei nih dah mivan ṭha ah an ser. Babylon khua ciocio ah nangmah bantuk si khawh dirmun a ngeimi kan si ve lo maw?” tiah an hal. 

Arkad nih lungtling lo ngai in, “A nung menmi si nakin a ṭhangcho mi nun nan cawn lo caah rumnak hi zeitindah kan ser lai ti zong nan thei lo. Cun rumnak he zong nan i tlak lonak a si” tiah a ti hna. 

Cun “Vanṭhatnak hi thilṭha a tuahmi kip sinah pek a si lo. An hmuhmi thilṭha a khawn le a kilven a thiammi hna sinah pekmi laksawng a si. Micheu cu an hmuhmi tangka tang loin a hman dih lengmang tawn. Micheu cu a thli tein tangka an khon lengmang. An tangka cu a karh bal lo. An khon ning tein kum hra a rauh zong a hmun ko. Cubantuk mi hna sinah vanṭhatnak a um kho lo. Cun micheu cu mifir le damiah ṭih ah an ngeihmi hna langhter ngam loin, an ngeih ko buin sifak ngai in an nung. Micheu cu an nu le an pa mirum an si ruangah an rum colh. Sui ngan chawva tampi an chiah tak hna. Asinain anmah zong cucu kilven an i zuam ve. Rumnak cu a kawlthiammi ca lawngah a si ” tiah a ti.

Bansir le Kobbi cu an lung sau loin “Nangmah cu rohtu nu le pa a rummi zong na ngei lo. Asinain Babylon ah mirum na sinak hi rak kan chim zokzok ko ” an ti. 

Arkad nih cun “Ka no lio ah ka sining kong kai ruat. Ka nunnak chungah a ka nuamhtertu ding thil tampi ka hmuh hna. Thiltuah ding tampi ka hmuh. Asinain rumnak tangka tel loin cu thil hna cu zeihmanh an ṭhahnem lo ti ka hngalh ṭhan. Ka rum lawngah cu thil hna cu ka tuah khawh lai timi ka hngalh”. 

“Micheu nih innṭha loṭha ah khua an sa lai. Micheu nih rili cungah khualtlawng in khua an sa lai. Micheu nih sui tlang an phorh lai. Micheu nih sui cu dawh tein an ser. Micheu nih biakinn ṭha an sak khawh lai. Anmah le thinlung duhmi  rian cio an ṭuan lai. Cu thil vialte cu ka hmuh tikah kan nunnak hi thil manfak bik le a ṭha bikmi ah ka pek lai tiah bia ka kam.”

“Nanmah zong nih lungthiang ngai in nan ka ti. A rummi nu le pa ka ngei lo. Zeitluk har in dah ka rak nun nan ka theih. Fimnak hi ka herh hmasat tiah ka ruah tikah fimnak ka cawng . Caan ka pek. Nanmah kong zong lungthiang tein nan ka chim. Nan chungkhar ti dah lo ahcun nan ngeihmi zeihmanh a um lo. A hmaan! Kan sayapa nih a kan chimhmi kha nan thei maw? Fimcawnnak ahhin phun (2) in a um a kan ti kha. Pakhat cu mi tuahcia ningin cawn i thiamnak. Pahnihnak cu kanmah te nih kan tuahnak cungin cawn i thiamnak hna an si. Nannih cu a phunkhatnak fimcawnnak tiang lawng na hman. A phunhnihnak fimcawnnak cu nan tuah lo. Curuangah kan sining aa dannak a si” tiah a ti hna. 

“Cucaah zeitindah rumnak hi ka kawl khawh lai ti ka zuam. A lam ka hmuh tikah kan nunnak rian ah ka chiah i ka ṭuan colh. Rian pakhat ka rak hmuh. Tlak cungah caṭialnak rian a si. Tlak cungah chun nitlak ca ka ṭial. Rian ka ṭuan. Ka tangka hmuh cu eidin caah a kal. Ka fenh-aih ah a kal. A dang biaknak lei pekchanhnak ah a kal. Cun a dangdang ka cinken lomi thil tampi nih ka tangka cu fangkhat hmanh tang loin an ka dawp piak lengmang. Asinain ka lung a dong bal lo. Rum ka duhnak thinlung cu ka thlah hlei lo.”

“Nikhat cu Algamish timi tangka mi coihtu pa kan sinah a ra. Tangka coihnak kong he a pehtlaihmi “Ninth Law” phunghram a kan ṭial ter. Cun a ka timi cu hica hi nihnih chungah dih ka duh. Nihnih chungah na dih khawh ahcun tangka sen fanghnih bak kan pek lai tiah a ka ti.”

“Cuticun biatak tein kai zuam. Asinain a phunghram ṭial dingmi a sau. Nihnih a rauh tikah caṭialmi cu a dih kho lo. Algamish cu a thin a hung hringhran. A sal sining law a ka bengh colh lai ti ka theih. Asinain Babylon rammi ka si tikah benghnak nawl a ka ngei lo ti ka theih tikah ka thin a phang lo. Cun Algamish cu ka thawh i, ‘Algamish mi rum ngaingai na si. Zeitindah na rum khawhning ka chim ve tuah’. Na ka chimh ahcun zan khuadei it loin na ca ka ṭial lai. Zingka a phak ahcun ka dih lai, tiah ka ti".

 Algamish nih a ka timi cu ‘Nangmah hi mihrokhrol pa na si. Asinain lungtlin biakamnak kan tuah ko lai. Na lim ahcun kan chim lai"’ tiah a ka ti. 

"Cuticun zankhuadei ca cu ka ṭial. Ka ṭhutnak ah ka kheng a fak. Ka mit hna fiang tein ka au kho setsai ti lo. Asinain zingka ni a hunchuah tikah ka caṭialmi cu ka dih.”

“Khah! Ka caṭialmi cu ka dih cang. Bia na kamning in ka chim cang tuah, tiah ka ti. 

“Nangmah leikap in na biakam cu na tlinh khawh ka fapa” tiah nemtein a ka leh. 

Cun “Keimah zong nih ka biakamnak ka tlinter ve lai. Hi thil vialte cu kan chimh lai. Thatein naa cinken hna lai. Zeiruangah ti ahcun kei cu ka tar cang. Arauh hlan ah hi vawlei chun niceu cu ka kaltak cang lai. Mino kan sinak in kan hun tar tikah kum le caan man an ngeihning kong ka cawn khawh. Asinain mino tampi cu kum caan hna man an ngeihnak cu nihin ca lawngah an theih ii, thaizing caah man an ngeihter lo. Asinain hihi i cinken, a tu nihin na lucung ah a tlaangmi nika hi na pu le an chuahka tein a tlangmi nika a si ko. Na hrinsor hnu bik tupa hna an thih tiang zongah aa thleng bal lai lo. Mah nika hi a si peng ko lai.”

“Mino pawl an ruahnak cu nimtlau lek bantuk a si. Chikkhat te lawng an ceu. Tih zong a nung. Asinain kum upa cangmi mifim hna cu aa ṭhial bal lomi arfi bantuk an si. Rili cung khualtlawng hna nih mah arfi cu zoh in khuazei kan kal lai timi an theih. Lam hmuhsaktu arfi bantuk an si. “

“Ka bia hna hi ṭha tein i cinken hna law, zan khuadei it loin na rianṭuanmi cu a lak a si lai lo” tiah a ka ti.

"A mithmai aa thleng ṭhan. Nautatnak muithlam a lengmi mithmai he a ka zoh. Aw thang nawn in “ Ka hmuhmi tangka hna cu keimah ta an si tiah ka ruah i, keimah caah ka chiah. Cuticun va tuah ve” tiah a ka ti. 

“Cu bia khat lawng maw na ka chim?” tiah ka ti. 

“Hi bia ka khat ka chimmi hi tukhalpa kha mirum pa si ter nakding ah a za diam cang” tiah a ka leh.

“Asinain ka fiang lo. Ka hmuhmi cu keimah ta an si ko ta. A cheu hmanh si lo. Kan ṭuanman ka hmuhmi cu keimah ta an si dih ko lo maw?” tiah ka hal ṭhan.

“Si nemman hlah!. Na fenh aih hi na cawkmi an si lo maw? Inn man na pe lo maw? Ti man na pe lo maw? Mei vannak caah na pe lo maw? Rawl ei man na pe lo maw? Babylon lo tangka dih loin a lakin zeidah hmuh khawhmi a um? Mi hrut !....Midang vialte cu na pek hna ii, nangmah nai pe bal lo. Midang caah thi deng in rian na ṭuan. Sal bantukin na boss caah rian na ṭuan. Ei awk le hni puan lawng an pek. Cubantuk cu na si. Na hmuhmi chungin ṭhenhra ṭhenkhat cu nangmah i pe ve law, kum hra a rauh tikah zeizatdah a si lai?” tiah a ka ti.

“Cutlukin cun ka hrut lo. Kumhra a rauh ahcun kum khat ka hmuhmi thluk ka ngeih lai” ka ti.

“A cheu lawng na hmaan” tiah a ka ti ṭhan. 

“Na khawnmi tangka cu kumhra chung tiang cu maw na khon lai? Na khonmi tangka poah cu nangmah caah rian an ṭuan piaktu na sal le bantuk ah na ser hna lai. Nangmah zong nih na khon lai. Na sal bantuk a simi na tangka tete zong nih an in khon piak lai. Kum hra a rauh ahcun a tu na hmuh ningin kumhra na hmuhmi tangka zat in na hmuh lai” tiah a ka ti. 

“Zankhua dei rian a ka ṭuanpiak mi ruangah a ka dehcawh tiah maw na ruah? A tu kan pekmi biatak hi nai tlaih khawh ahcun keimah nakin a let in a rum khomi na si” tiah a ka ti.

“Atu hnu cu tangka na hmuh tikah ṭhenhra ṭhenkhat nakin tlawm lo cu nangmah i pe hmasat. Dawr pawl va pe hmasat hna hlah! Rumnak timi cu thingkung bantuk a si. A ci hmete in aa thok. Tangka fangkhat na khawnmi cu thingkung ci bantuk a si. Ti na toih, na congh hramh tikah a hungṭhang i, kum caan a rauh tikah thladem tangah nuam tein na um kho lai” tiah a chim pah in caṭialmi tlak pawl cu a lak I a ka tlik tak..

A ka chimhmi bia hna cu ka ruah lengmang tikah a si khomi an lo ko ka ti. Zeisipoah ah zulh dingin ka hun I tim. Cuticun tangka hmuhmi poah ṭhenhra ah ṭhenkhat cu a dang tein ka fim lengmang. Mifir nih an fir sual lai ti bangin a thuh in ka thuh. Asinain a hlan bantuk ka si ṭhiamṭhiam ko. Ka tangka ka chambau deuh hlei lo. 

Algamish cu thla 12 a rauh hnu ah ka sinah a rak raṭhan ii, “Ka fapa, na hmuhmi chungin nangmah le nangmah ṭhenhra ṭhenkhat tang ṭum lo, nangmah le nangmah nai pe ve maw?” tiah a ka hal. 

Lungtho thanuam ngai in, “A si! Sayapa kaa pe ko” tiah ka leh. Cun a ka hal rihmi cu “Zeidah na tuahnak tiah a ka hal?”

“Tlakrawh a sermi pa Azmur sinah ka pek. Lam hlatpi ah khual a tlawng. Cun Phoenicians ram ii sui hlawn thilri hna a va cawk lai. A rak kir tikah mahka hin kan zuar lai ii, a miakmi a cheu veve kan ii ṭhen lai tiah kan lung a tling” tiah ka leh. 

Algamish nih “ Mihrut kip nih theih hna seh. Zeitindah tlakrawh serpa cu sui hlawn thilri cawk dingah cun na zumh khawh?” tiah a ka ti.

 “Changreu a reumi pa khi  arfi kong hlathlai ter he aa khat. Changreu a reu lengmang mipa nih zeitindah arfi zohthiam cu a si khawh lai? Na rumnak thingkung cu a hram in na phongh ii na thah. Asinain na lung dong hlah. A dang rumnak thingkung cing ṭhan ko. Sui hlawn thilri kong theih na duh ahcun Sui hlawn thilri a zuarmi pawl sinah ruahnak va hal. Tu cawk na duh ahcun tukhal sinah va kal” tiah a ka ti.

A chim bantukin ka hawipa Azmur cu Phoenician pawl nih an rak hlen ii, sui hlawn thilri bantukin tuahmi a lem pawl an rak pek. Asinain ka tangka khonmi cu ka thok ṭhan. Ka ziak cang ii, ka caah a har lem ti lo. 

Thla 12 a rauh ah Algamish ka sin ah a ra ṭhan I, “ A luancia thla 12 in kan hmuh lo kar ah zeidah na rak tuah khawh?” tiah a ka hal. “ Tangka punghman tein kai pe peng ko” tiah ka leh. 

“Cun ka khawnmi cu Shield a raktuah mipa sinah ka pek. Thir pawl a cawknak hna. Cun thla (4) voikhat khat, tangka hlanh manh a ka pek lengmang” tiah ka leh.

Algamish nih “A miak an pekmi hna cu zeidah na tuahnak?” tiah a ka hal ṭhan. “Mitsur zutlum le eidin a thawmi kai cawk. Angki ṭha bansau a fualmi pakhat kai cawk” tiah ka leh. Algamish a nih a chuak.

 A ka timi cu “ Na sal fale tete cu nangmah nih pei na ei ii, na thah dih hna cu. Zeitindah salrianṭuantu na ngeih khawh lai. A hram thokah nangmah caah rian an ṭuan piakmi Sui ralkap fek tein I chiah hmasat. Cu hnu ah eidin le hnipuan kong cu amah tein an ra ko lai” tiah a ka ti ii. A ka kal tak ṭhan. A hmuh zong ka hmu ti lo. 

Cuticun kumhnih chung a ra ti lo. Caan a rauh hnu ka sin a rak phanh ahcun a tar ngai cang. A hmai taksa vun hna ah a tlang tete aa rinmi a um cang. 

Cun a ka timi cu “ Arkad, rumnak hmuh na duhtukmi cu naa hmuh kho cang maw?” tiah a ka hal.

“Keimah lungduh si rih lo. Asinain ka khawnmi nih an kar. A karh ka hmuhmi nih a dang an ka karh piak chin” tiah ka leh. Cun Algamish nih “ Tlakrawhsertu pa sinah ruahnak na hal ti maw?” tiah a ka ti. Capo pah in “Tlakrawh ka duh tikah cun ka hal ko” tiah ka ti ve.

Algamish nih cun “Arkad, nangmah tein thil tampi na rak cawn. Tangka tlawmte cungah zeitin ka nun lai ti na cawng. Thilti khawhnak a ngeimi hna sinah ruahnak halnak ding kong na cawn. Zeitindah tangka khon a si ii, zeitindah ka karh ter lai ti zong na cawn. Na thiam dih cang hna. Atu hi ka tar ngai cang. Ka fapa nih zeitin tangka ka hman lai ti cu a theih ii, zeitin ka khon lai ti a thei ti lo. Ka ngeihchiah thili pawl zohkhenh kai har ngai cang. Na lung a tlin a si ahcun Nippur ah khin va kal law, ka hmunram hna a um. Va zohkhenh law, rian kan ṭuanṭi lai. Kan hmuhmi a cheu veve in kan i cheu lai” tiah a ka ti.

Cuticun Nippur ah ka va kal. A ngeihmi vialte ka zohkhenh piak. Thil ngan pipi an si ko. Asinain zeitindah ka kar ter lai timi ka hngalh cang hna ii ka zohkhenh khawh hna. Cuticun Algamish nih a ka thih hna hnu ah phung ning tein ka co dingmi hna cu a ka ṭhen piak. A donghnak ah a ka chim takmi cu “Arkad, Algamish rocotu na si hi mi vanṭha tuk na si” timi a si.

A hawi le pahnih …khat le khat an i zoh pah in an chimmi cu “a thawngmi thinlung duhnak kan ngeih ahcun voikhat kan sungh hmanh ah kan thok ṭhan kho lai. Mi rum kan si ve ko lai” tiah an i ti.

Arkad nih nichuak pah in “Thinlung duhnak thazang! Thinlung duhnak thazang nih cun Kalauk nih a phorh khawh lomi thil an phorter kho lai maw? Asiloah cawtum nih a hnuh khawh lomi thil an hnuh ter khawh lai maw? Zeitluk nichuah bia dah nan chim. Thinlung duhnak nih thazang a ngei. Na tinhmi hmun lei na kalnak zalam ah inkhawhnak cu an pek ko lai. Asinain na tinhmi kha a si khomi a si? Asi kho lomi ti a biapi deuh. Tinhmi kan ngeih tikah kan tuah khawhmi nih a phaknak chungah kan tuah a herh” tiah Arkad nih cun a ti hna. 

Pakhat deuh pa nih “ Na chimmi bia hna hi an hman ko a si ahcun mi tampi rumnak a kawlmi hi ziah an rum ne lo. Na chimmi chungah a fawituk dingmi lawngte an si ko fawn” tiah a ti. 

Arkad nih “ Rumnak cu a ṭuan deuhmi nih an hmuh ko lai” tiah a leh hna. A hawi le pahnih nih cun “Cucu kannih zong hi nan rum kho ko na kan ti duhnak maw?” tiah an hal. 

Arkad nih, “Kan kum zong a upa cang. Capo lawng chim caan zong a si ti lo. Rum nan duh ahcun Algamish a ka chimmi bia, ka hmuhmi chungah ṭhenhra ṭhen khat cu keimah ta a si tiah va ruat uh law, va tuah uh. Nikhat voikhat, “ṭhenhra ṭhenkhat cu keimah ta a si, tiah va chim peng uh. Na nunnak nih a nun pi hlan tiang na chim uh law, va tuah uh! Cuticun rumnak nih a chuahpimi hnangamnak cu duhsahtein nan theih lai” tiah a ti hna.

“Cun nanmah caah rian a ṭuantu chawva an si nak lai, va cawng rih uh. Sal bantukin zoh hna uh law, fa ngeih ta hna uh. An fa le zong nih nan caah rianṭuan dingin zohkhenh hna uh” tiah a ti ṭhan hna. 

Arkad nih abia a peh rih ii “ A pathumnak ah chim kan duhmi hna cu mifim sin lawngah ruahnak va hal uh. Nifatin tangka a tawngtham pengmi sin lawngah ruahnak va hal uh. Azmur tlakrawh sertu pa ka zumh sual bantukin va tuah hlah uh” tiah a ti ṭhan hna.

Cuticun Bansir le Kobbi cu Arkad sinah lunglawmhnak bia an chim dih in an ṭin hna.

Kum caan a hun rauh tikah Bansir le Kobbi cu nunnuam mi ah an hung cang.