Dawtnak Thlaici Theipar Zuun Caan A Phak Tikah Lunglawmhnak Mitthli A Luang

Kum 1892 ah kum 18 sianghngakchia pakhat cu Standford University ah siangin na rak kai. A sianginn kainak caah tangka a ngeih lo caah siangman (school fee) peknak ah tangka kawl aa zuam. Amah cu hngaktah bawmchantu ngei lo a si caah khuazei ahdah bawmhnak ka hmuh lai ruahchannak a ngei lo. 

A ruahnak chungah thil pakhat a hungchuak. Amah le a hawipa cu an i sawm ii an sianginn chungah hlasaknak puai tuah dingin timhtuahnak an ngei. Piano tumthiam mi Paderewski cu an panh. Concert caah timhtuahtu i an fial mi (Manager) nih $2000 cu kan hmuh hrimhrim lai tiah a kamh. Cuticun lungtlinnak a ngeih hnu ah concert tuahnak caah cun an i zuam. Sihmanhsehlaw an i ruah ning bantukin ticket an zuar kho lo ii, a donghnak an hmuh mi tangka cu $1600 lawng a si. Cu sianghngakchia pahnih  cu Paderewski sinah an va kal i an sining cu an va chimh.  An khawn khawh mi $1600 le a daih lomi $400 caah Cheque in a tuanbik ah pek khawh kan in zuam lai tiah an ti. 


Paderewski nih tangka cu co colh loin, namah duhherhnak ah hmangsat uh law, a tang mi lawng ka pe ko uh, tiah a ti. An caah lunglawmhnak cu chimthiam hmanh a si lo.  Cu sianghngakchia pahnih hna cu lunglawmhnak in khat.

Kum tampi a rauh hnu ah Paderewski cu Poland ram president a hung a si. Bochan awktlak hruaitu tha pakhat a hung si. Sihmanhsehlaw Word War I aa thok tikah Polond a rawk cikcek. A ram chung ah minung 1.5 millions cu rawl tam in an um. 

Paderewski cu zeituah awk thei loin US ram Food And Relief Administration sinah bawmhhalnak ca a tial.  US Food and Relief Administration i tuanvo ngeitu bik cu Robert Hoover a si. Robert nih a rannak in ti le rawl tampi Poland ram, rawltam mi sinah a kuat colh hna. 

Paderewski cu lunglawmhnak in a khat. Amah pumpak i thawh i, Robert Hoover sinah ah lawmhnak bia chim awkah France ram, Paris khuapi ah a va kal. 

Paderewski nih, hi bantuk dawtnak nganpi he a ram mipi hna sin i na tuahsernak cungah kaa lawm tuk tiah a ti. 

Sihmanhsehlaw, Robert Hoover nih ," Mr. Prime Minister- na ka lawmh ding a si lo. Nangmah nih cun naa thei ti theng lai lo. Kum caan saupi a rau cang mi ni caan ah bawmtu ngei lo sianghngaichia pahnih sianginn an kai khawhnak caah na rak bawmh bal hna. Cu hna pahnih lakah pakhat cu keimah ka si. Aa lawm taktak mi cu keimah hi ka si ee" tiah a ti.

Mr. Paderewski nih "dawtnak in a tuahsernak hmete"  minung a sinak a ngeih mi dawtnak a si. A taktak ti ko lo ahcun theih bal lomi minung hna sinah zeidah bawmh cu a herh. Zangfah cu a herh. A biakam ningin $2000 cu an ka pek awk a si tiah a ti khawh mi a si ko. Sihmanhsehlaw Mr. Paderewski nih a dawtnak in an tangka hlei mi te lawng a cohlan hna. 

Minung tampi cu bantuk dirhmun cu kan ton tawn hna. Ka bawmh hna ahcun zeithil ah ka ton hnga, tiah kan ruat tawn. Sihmahsehlaw minung taktak thinlung a ngei mi hna nih cun, " Ka bawmh hna lo ahcun zeidah an um hnga?" tiin khua an ruat tawn. Cu bantuk harnak a tong mi hna caah thil an tuah tik zongah zeithil pakhat khat hmuhthan ding mi ruahchannak pakhat hmanh an ngei lo. Zeicadah cu bantuk thil tha cu an tuah ti ahcun " tuah awk ah a herh mi" a si caah an tuah mi a si. 

Cherhchan: NTD.tv